MV. 159/63
Meclis‑i Vükelâ müzâkerâtına mahsûs zabıt varakasıdır
Zabıtnâme rakamı: 713
Târîh
Arabî: 5 Zi’l‑hicce sene [1]329
Rûmî: 14 Teşrîn‑i Sânî sene [1]327
Hulâsa‑i me’âli
Mahremdir.
Bir takım erbâb‑ı mefsedetin icrâ‑yı şâd‑mânî bahânesi ile mahallât arasında dolaşarak beyne’l‑anâsır heyecân husûlüne bâdî olacak tefevvühâtda bulundukları ve müsebbiblerinin te’dîbiyle istirâhat‑i umûmiyyenin te’mîni hakkında hükûmet‑i mahalliyyeye vukû‘ bulan mürâca‘atlarının nazar‑ı dikkate alınmaması ahâlînin tezyîd‑i havf ü heyecânını bâ‘is olduğu Mardin Katolik Patrik Vekîli Tazbazyan(?) ve rüfekâsı imzâlarıyla Diyârbekir’den Ermeni Katolik Patrikhânesi’ne keşîde edilip tevdî‘ kılınan ve nezârete ayrıca çekilen telgrafnâmelerde bildirilmesi üzerine mütecâsir ve müsebbibleri hakkında ta‘kîbât‑ı kânûniyye icrâsı ve hiçbir vesîle ile bu kabîl tecâvüzâta mahal bırakılmaması hakkında Diyârbekir Vilâyeti’ne icrâ kılınan teblîgâta cevâben alınan telgrafnâmelerden bahs ve ba‘zı ifâdeyi hâvî Dâhiliye Nezâreti’nin 28 Zi’l‑ka‘de sene [1]329 târîhli tezkiresi okundu.
Karârı
Mezkûr tezkirede Mardin ve Diyârbekir’de heyecândan eser kalmadığı hâlde Katolik cemâ‘atleri rü’esâ‑yı rûhâniyyesinin işâ‘ât‑ı gayr‑i münâsibe ile halkın ezhânını tahdîş etmek ve anâsır‑ı gayr‑i müslime ile ahâlî‑i islâmiyye arasında nifâk husûle getirmek sûretiyle bir mes’ele çıkarmak istedikleri ve sâlifü’z‑zikr vak‘a mütecâsirleri hakkında ta‘kîbât‑ı kânûniyye icrâ edilmekde olduğu ve papalığa mensûb rü’esâ‑yı rûhâniyyenin vilâyât‑ı sâ’irede dahi bu sûretle hükûmeti işgâle teşebbüs etmeleri ihtimâlden ba‘îd olmadığı vilâyetin telgrafnâmesinde bildirilmiş ve İtalya’da harb tarafdârânının Katoliklerden müteşekkil olduğu ma‘lûm olmasına ve İtalya hükûmetinin nâm‑ı müste‘âr ile memlekete câsûslar i‘zâmına gayret eylediği Hâriciye Nezâreti’nin iş‘ârından anlaşılmasına nazaran hükûmet‑i merkûmenin kendi tebe‘asından bulunan papasları Avrupa’nın nazar‑ı dikkatini câlib iğtişâşât ihdâsına me’mûr etmesi müsteb‘ad olmadığından ve meydânda hiçbir sebeb yok iken bir müddetden beri vilâyât‑ı şarkiyyede İslâmların Hıristiyanları katledecekleri yolunda şâyi‘ât deverân etdirilmesi bunu müeyyed bulunduğundan bi’l‑umûm İtalyalı papasların Memâlik‑i Osmâniyye’den serî‘an ihrâcı husûsunun taht‑ı karâra alınması lüzûmu der‑miyân kılınmışdır.
Sûret‑i iş‘âra göre Mardin ve Diyârbekir’de İtalyalı papaslar tarafından makâsıd‑ı fâside ile tahdîş‑i ezhânı mûceb işâ‘âtda bulundukları ve bir mes’ele çıkarmak istedikleri anlaşıldığından İtalyalı papasların oralardan sûret‑i münâsibede ihrâcı zımnında mahalline teblîgât îfâsına şâyed vilâyât‑ı sâ’irede dahi bu kabîl sâ‘î bi’l‑fesâd İtalyalı rü’esâ‑yı rûhâniyye olup olmadığının vilâyât ile elviye‑i gayr‑i mülhakadan istifsârı husûslarının Dâhiliye Nezâreti’ne cevâben teblîği tezekkür kılındı.
Meclis‑i Vükelâ a‘zâlarının imzâları.
