Alaca
100
3 ncü Ordu Komutanlığına Kolordu Karargâhının Alaca’ya gelişinde, Ermenilerin elinden kaçarak kurtulabilen 48 kişiden başka, iki odaya doldurarak öldürmeye teşebbüs ettikleri Müslüman halktan 278’ini şehit ve 42’sini, çoğunluğu ağır olmak üzere, yaralı buldum. Yaralıların tedavi ve istirahatlarına çalışılmaktadır. 278 şehit içinde, ırzlarına tecavüz edildikten sonra ciğerleri duvarlara asılmış genç kızlar, karınları deşilmiş hamile kadınlar, beyinleri süngülenmiş veya vücutlarına benzin dökülerek yakılmış çocuk ve erkeklerin oluşturduğu pek hazin manzara vardır. 2 nci Kolordudan gelirken Arapgir ve Eğin’de 3-4 bin Ermeni’nin kısmen Müslüman olma perdesi arkasında büyük bir hürriyet ve tam bir eşitlikle mutlu bir hayat geçirmekte olduklarını hatırlayınca, gördüğüm bu iki şaşılacak durum arasındaki zıtlıktan doğan üzüntü ve kederimi size bu zavallı şehitlerin başucundan arz etmeyi vicdanî bir sızıyla hissettiğimi arz ederim.
10 Mart 1918 Harekât 397
1 nci Kafkas Kolordusu Komutanı
Kâzım Karabekir