Yazar: OHANNES KILIÇDAĞI
Danışman: DOÇ.DR. NADİR ÖZBEK
Yer Bilgisi: Boğaziçi Üniversitesi / Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü
Konu: Siyasal Bilimler; Sosyoloji; Tarih
Yüksek Lisans Tezi (2005)
Özet: “Bu tez Anadolu Ermenilerinde burjuva dönüşümünü ve Osmanlıcılık söylemini incelemektedir. Odaklandığı dönem, imparatorluğun halklarının büyük bir kısmının coşkuyla karşıladığı İkinci Meşrutiyet (1908) ile imparatorluk için sonun başlangıcı olarak nitelenebilecek Balkan Savaşları (1912-13) arasındaki dönemdir. Bu tez birincil kaynak olarak, Meşrutiyetin ilanından sonra biri Sivas’ta diğeri Harput’ta Ermenice olarak yayınlanan iki süreli yayından faydalanmıştır. Burjuva dönüşümünün temel ölçütleri olarak bilim ve teknolojideki gelişmeler, Batı tarzı eğitimin yaygınlaşması, gönüllü sosyal örgütlerin ve kamusal hayatın ortaya çıkışı, hukukun üstünlüğünün ve kanun önünde eşitliğin tesisi, girişimciliğin yaygınlaşması ele alınmıştır. Devlet tarafından sağlanması gereken hukukun üstünlüğünün ve kanun önünde eşitliğin tesisi hariç bütün bu alanlarda belli ilerlemeler kaydedilmiştir. Hukukun üstünlüğünün ve kanun önünde eşitliğin tesisi Osmanlı burjuva dönüşümünün en zayıf halkası olarak ortaya çıkmaktadır. Burjuva dönüşümünün bir başka veçhesi de kamuoyunun ortaya çıkışı ve artan önemidir. Bu tez aynı zamanda Anadolu’daki bazı Ermeni entelektüellerinin Ermeni kamuoyunu Osmanlıcık etrafında şekillendirme çabalarını incelemektedir. Bu kanaat önderleri Ermeni toplumunu Osmanlıcılık etrafında şekillendirme konusunda belli bir başarı da sağlamışlardır. Fakat, Birinci Dünya Savaşı felaketi bu çabaları darmadağın etmiştir.”