Yazar: ÖYKÜ GÜRPINAR
Danışman: PROF. DR. ŞÜKRÜ ASLAN
Yer Bilgisi: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Genel Sosyoloji ve Metodoloji Anabilim Dalı
Konu: Eğitim ve Öğretim; Sosyoloji; Tarih
Doktora Tezi (2020)
Özet: “Söz konusu tez çalışması, Ermeni Tehciri’nden yüz yıl sonra farklı coğrafyalardaki Ermeni gençlere aktarılan tarih anlatısını karşılaştırmalı olarak incelemeyi hedeflemektedir. Bu kapsamda, Türkiye, Ermenistan, Lübnan ve Fransa’da, 2015 yılında lise düzeyinde okutulan tarih ders kitaplarında, I. Dünya Savaşı bağlamı içerisinde Ermeni Tehciri’nin nasıl ele alındığı gerek tarih yazımı gerek anlatı biçimleri ve dili gerekse benimsenen pedagojik yaklaşım üzerinden irdelenmektedir. Ermeni Tehciri’nin yüzüncü yılı vesilesiyle yoğunlaşan siyasi atmosfer, derinleşen tartışmalar ve düzenlenen etkinlikler, 2015 yılını araştırmanın odaklanacağı dönem olarak belirlemekte etkendir. Araştırma, konuya dair aldıkları tavır, ulusal tarih eğitimi ile Ermeni diasporası içerisindeki konumu açısından çeşitlilik gösteren dört ülke üzerine kuruludur. Bu bağlamda Türkiye ve Ermenistan, olayın bizatihi aktörleri olarak, Ermeni Tehciri’ni ulusal tarihlerinin önemli bir bileşeni kabul ettikleri ölçüde araştırmanın konusu haline gelirken, Lübnan ve Fransa ise hem azınlıklara yönelik politikaları hem barındırdıkları Ermeni cemaatinin diasporaya etkileri hem de tarih eğitimine yaklaşımları açısından gösterdikleri farklılaşma nedeniyle elverişli bir karşılaştırma olanağı sunmaktadır. Araştırma üç düzeyde bir karşılaştırma içermektedir. Makro düzey, ilgili ülkelerdeki ulusal eğitim politikaları ve tarih eğitiminin yanı sıra Ermeni cemaatinin koşulları açısından tespit edilen farklılıkları ele alır. Mezo düzey, Ermeni Tehciri özelinde ülkenin tavrına, konunun tarih müfredatındaki yerine ve ders kitaplarındaki yansımasına odaklanır. Mikro düzeyde ise, sürecin aktörleri tarafından benimsenen farklı perspektiflerin açığa çıkardığı farklılaşmaları analiz etmek amacıyla, lise tarih öğretmenleri, ders kitabı yazarları ve bakanlık görevlileriyle yapılan görüşmeler bulunur.”