Yazar: FEHMİ KURTULUŞ
Danışman: PROF. DR. KEMAL ARI
Yer Bilgisi: Dokuz Eylül Üniversitesi / Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü / Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Anabilim Dalı
Konu: Türk İnkılap Tarihi
Yüksek Lisans Tezi (2019)
Özet: “Yüzyıllardan beri Anadolu coğrafyasında Türkler ve Ermeniler birlikte yaşadılar. On dokuzuncu yüzyıla kadar Ermeniler ile Türkler arasında iyi bir uyum vardı. Ancak on dokuzuncu yüzyıl sonlarına doğru yabancı devletlerin de müdahale ve kasıtlı olarak yürüttükleri zararlı politikalar Ermenilerin bazı zararlı faaliyetlere girişmesine zemin hazırladı. On dokuzuncu yüzyılın sonu ile yirminci yüzyılın başlarında Ermenilerin olumsuzu davranışları iyice arttı. Bu gerilim içerisinde Birinci Dünya Savaşı başladı. Savaş sırasında Osmanlı Devleti içerisinde yaşayan bazı Ermeniler dış devletlerden aldıkları destekle isyanlara ve bulundukları yerlerdeki Müslüman halka zulüm girişiminde bulundu. Savaşın devam ettiği sırada cephelerde savaşan Osmanlı Devleti bir de içeride Ermeniler ile mücadele etmek zorunda kaldı. Yaşanan olaylardan sonra Osmanlı Devleti Ermenileri savaşın daha az yoğunlukta olduğu ve düşmanla iş birliği yapmalarının pek mümkün olmadığı bir başka yere sevk etme kararı aldı. Bu sevk kararı ile zararlı eylemler içerisinde olan Ermeniler, Osmanlı toprakları içerisinde bir başka bölgeye göç ettirildi. Ermenilerin sevk edilmesi kararından sonra Osmanlı Devleti, sevkiyatın düzgün bir şekilde gerçekleşmesi için bazı önlemler aldı. Bu önlemler ile Osmanlı Devleti sevk olunan Ermenilerin canlarını, mallarını, sağlıklarını korumayı hedefledi. Ermeni kadınları ve çocukları başta olmak üzere göç edecek olan Ermenilerin ihtiyaçlarını ağır savaş koşullarında dahi görmezden gelmedi. Çalışmamda sevk olunan Ermenilerin iaşeleri, iskanları, sağlıkları ve geride bıraktıkları malların düzenlenmesi konularında neler yapıldığı belgeler ve kaynaklar çerçevesinde incelendi. Sevk sırasında görevini kötüye kullanan kişilerin yargılanmaları ve bu yargılamaların sonuçları ele alındı.”