Yazar: HALUK ŞENGÜL
Danışman: DOÇ. DR. NECATİ AKSANYAR
Yer Bilgisi: Dumlupınar Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Anabilim Dalı
Konu: Tarih
Yüksek Lisans Tezi (2014)
Özet: “Ermeni tehciri XX. yüzyılın başından beri ülkemizde ve dünya gündeminde bir sorun haline gelmiş veya bir şekilde getirilmiştir ve Türk milletine karşı yapılan asılsız suçlamaların kaynağı olmuştur. Türkler ile Ermeniler arasındaki münasebetler Türklerin Anadolu’ya ayak basmasıyla başlamış ve XVIII. yüzyılın sonlarına doğru dostane ilişkiler içerisinde devam etmiş ve hatta Osmanlı Devleti tarafından sadık milletler sınıfına tabi tutulmuştur. Osmanlı Devleti’ndeki Ermeniler, Fransız İhtilalinin getirmiş olduğu milliyetçilik akımından etkilenmeleri ve emperyalist batılı devletlerin müdahalesi neticesinde Osmanlı Devletine karşı ayaklanmıştır. Doğu Anadolu bölgesinde bir Ermeni devleti kurmayı amaçlayan Ermeniler Osmanlı Devletinin farklı şehirlerinde isyanlar çıkarmış, bu isyanlar sonucunda yüzbinlerce masum Türk hayatını kaybetmiştir. Birinci Dünya savaşı esnasında da Ermeniler boş durmamış Osmanlı Devletinin farklı bölgelerinde isyan çıkarmaya devam etmiş ve hatta işgal güçlerinin işlerini kolaylaştırmak için de Osmanlı ordusuna ve askerlerine zarar vermiştir. Bunun neticesinde Osmanlı Devleti içerisindeki Ermenilerin yapmış olduğu ayrılık hareketleri ve isyanlar sonucu Osmanlı hükümeti tehcir kanunu çıkarmıştır. Bu tehcir kanunu çerçevesinde katliam yapanlar ve onlara yardım edenler savaş bölgesi olmayan yerlere göç ettirilmiştir. Bu kanun o günkü şartlar çerçevesinde titizlikle uygulanmaya çalışılmıştır. Adapazarı Ermenileri ise bu dönemde göçe tabi tutulmuşlardır. Adapazarı Ermenilerinin hepsi olmasa da önemli bir kısmı olaylara karıştıkları tespit edilmiştir. Bu araştırmalar neticesinde vardığımız sonuç şudur. Yaklaşık yüzyıldan beri devam eden ve günümüze kadar gelen bu mesele siyasileşmiş ve içinden çıkılması güç bir duruma gelmiştir. Sonuç olarak şunu belirtmek gerekir. Bu meselenin çözümü güçlü, dirayetli, kendinden emin bir devlet olmakla ve devlet-millet elele vererek uluslararası siyasi ve bilimsel bir kamuoyu oluşturarak bu konudaki haklılığımızı ispat etmek olacaktır.
Anahtar Kelimeler: Ermeni, Tehcir, Tehcir Kanunu, Adapazarı Ermenileri.”