OKTAY ÖZEL – TANZİMAT REFORMLARI SONRASI DEĞİŞEN İLİŞKİ BİÇİMLERİ

Tanzimat reformları sonrası devlet, tebaasını artık birey olarak görmek ve temel hakları olan, bireylerden oluşan bir toplum olarak tanımlamak ihtiyacını duydu. Dünyadaki gelişmelerde şartlar zaten Osmanlı’yı bu yönde zorladı. Dolayısıyla bu süreç belki o zamana kadar Osmanlı yönetiminin gayrimüslim tebaasıyla kurduğu geleneksel ilişkilerin de farklılaşmaya başladığı, o geleneksel çerçevenin dışına çıkmaya başladığı bir sürecin başlangıcı oldu. Osmanlı Devleti’yle, özellikle gayrimüslim tebaası arasındaki ilişkiyi geren önemli bir dönüm noktasının da başlangıcı oldu ama bu sadece devletin gayrimüslimlerle olan ilişkisini değil, Müslüman kesimin de gayrimüslim topluluklarla olan ilişkisini bir şekilde etkileyen yeni bir süreç oldu.