Yazar: AYHAN IŞIK
Danışman: DOÇ. DR. BÜLENT BİLMEZ
Yer Bilgisi: İstanbul Bilgi Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Anabilim Dalı
Konu: Tarih
Yüksek Lisans Tezi (2014)
Özet: “Bu tez Kürt entelektüellerinin geç Osmanlı döneminde çıkardıkları iki gazete, iki dergi ve bir broşürde Ermeniler hakkında yazdıklarına odaklanacaktır. Öncelikli olarak tez, kimlik, çoklu kimlikler ve Kürt aydınlarının kimlik oluşumunu; kolektif aidiyet ve farklı bir grup olarak ortaya çıkmalarını, Kürdistan gazetesinin çıkışından Birinci Dünya Savaşı’nın başlangıcına kadarki dönemi (1898-1914) ele alacaktır. Yine tez, bu dönemi proto-Kürt milliyetçiliğinin oluştuğu dönem olarak adlandırmaktadır ve bu ilk milliyetçi karakterin ortaya çıkışı kurgulanırken, Kürt entelektüellerince ‘ötekiler’ olarak ilk kodlanan grubun Ermeniler olduğunu, Osmanlı İmparatorluğu ve Türk milliyetçiliğinin ise daha sonra ‘ötekiler’ kategorisine dâhil olduğunu iddia etmektedir. Diğer yandan, tez sırasıyla Kürt Ermeni ilişkilerinin tarihsel arka planını ve ardından Kürdistan gazetesi, Kürdistan Kıyamı (broşür), Kürt Teavün ve Terakki Gazetesi, Rojî Kurd ve Hetawî Kurd dergilerini ele alacaktır. Yine tez; Ermeni toplumu, Ermeni meselesi ve ülke-toprak (Kürdistan-Batı Ermenistan) meselelerine yaklaşırken, Kürt entelektüellerin farklı yaklaşımlarını yazıları üzerinden inceleyecektir. Devamla Kürt-Ermeni ilişkilerinde Kürt entelektüellerin sahip oldukları kimliklerini (Osmanlıcılık, İslamcılık ve Kürtlük) kendi yayınlarında nasıl ele aldıkları ve hangi kimliğin öne çıktığı da tartışılacaktır. Fakat ne yazık ki bu çalışma tek taraflıdır (Ermeni aydınların tartışmaları maalesef yok), Ermeni katliamları, toprak meselesi, Kürtlerin kurmaya çalıştığı ittifaklar (devletle veya Ermenilerle) gibi konular sadece Kürt entelektüellerinin bakış açılarıyla değerlendirilecektir.”