Yazar: SENA ŞEN
Danışman: YRD. DOÇ. DR. MEHMET FATİH USLU
Yer Bilgisi: İstanbul Şehir Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Kültürel Çalışmalar Anabilim Dalı
Konu: Tarih; Türk Dili ve Edebiyatı
Yüksek Lisans Tezi (2016)
Özet: “1908-14 arası dönem Ermeni-Türk ilişkilerini tartışmak adına son derece geniş bir zemin sunmaktadır. İkinci Meşrutiyet’in ilanını takip eden yıllar sadece Ermeniler ve Türkler değil, imparatorluk içinde yaşayan tüm ulusların kültürel alanda karşılaşması açısından son derece elverişli bir dönemdi. Buna ek olarak, söz konusu dönem Birinci Dünya Savaşı ve 1915’in hemen öncesi olması sebebiyle de anlamlıdır. Tüm bunların yanı sıra Balkan Savaşları, Adana Olayları ve yasal düzenlemeler hakkındaki tartışmalar da dönemi önemli kılan diğer faktörlerdir. Bu tezde, söz konusu gelişmelerin etkileri de göz önünde bulundurularak iki ulusun kültürel alandaki kesişmelerini gösteren iki ayrı vaka incelenmiştir. Öncelikli olarak Ahmet Şerif’in ‘Anadolu’da Tanin’ başlıklı gezi yazılarından bahsedilmiştir. Bu yazılar, yazarın 1909-14 arasında Anadolu’nun çeşitli şehirlerine yaptığı gezilerdeki gözlemlerinden oluşmaktadır. Bu yazılarında unsurlar arasındaki ilişkilere özellikle yer vermesi sebebiyle bu tezde incelenmeye değer görülmüştür. İkinci olarak ise ilk defa olarak bu dönemde Ermeniceden Türkçeye yapılmış olan çeviriler tartışılmıştır. Bu eserler, Yervant Odyan’ın birbirinin devamı olan iki romanı, Abdülhamid ve Sherlock Holmes ve Saliha Hanım, Sarkis Srents’in tercümanlığını yaptığı Ermeni Edebiyatı Numuneleri ve Krikor Zohrab’ın Hayat Olduğu Gibi başlıklı hikaye kitabıdır. Bahsedilen vakalar Ermeni-Türk ilişkileri bağlamında yorumlanırken, söz konusu dönemde İkinci Meşrutiyetin ‘kardeşlik’ söyleminin son derece etkili olması sebebiyle Osmanlı’da kamusal alan tartışmaları da bir ölçüde incelemeye dahil edilmiştir. Bununla birlikle iki vakayı birbiriyle ilişkilendirmek, anlamlandırmak ve açıklamak için kardeşlik, ortak vatan ve milliyetçilik kavramlarından ve ilgili teorilerden de faydalanılmıştır.”