Bunların tümüyle hazırlık kuruluna verilmesi
Osmanlı Ordusu Başkomutanlığı
11838
Kars’tan Savunma Bakanlığına gelen şifredir
1. Ermeni birlikleri Erivan’ın güneydoğusunda, demiryolunun hemen doğusundaki bölgede bulunan Vedi ve Sadarak köyleri civarına gelerek Müslümanları katletmişlerdir. Tanınmış reislerden Ali oğlu Demir Bey ile Fethi Bey oğlu Bedri Bey de bu ölüler arasındadır. Beş yüz altı yüz kadar Müslüman Aras nehrinin sağ sahilini geçerek perişan bir halde Beyazıt’a doğru gelmişlerdir. Ermeniler Sadarak’ın daha güneyindeki Hanihalar’a doğru Müslümanları keserek ilerlemektedirler.
2. Ermenilerden Payon isimli birisinin yanındaki 1.200 kişilik bir kuvvet 5 Aralık 1918 tarihinden itibaren Nahcıvan civarındaki Müslümanlara mezalim yapmaya başlamıştır. Nahcıvan’ın 40 km kuzeyindeki Elmalı isimli yerde 688 ve bu köyün 12 km kuzeybatısında Aguş isimli yerde 516 kişiyi katletmişlerdir. Genç kadınları ayırdıktan sonra 2.000 kişiyi (şifre) toplayarak tamamen katlettikten sonra, ayrıca 40 kadın ve çocuğu da bir odada hapsederek yakmışlardır. İleri gelenlerden Seyyid Hüseyin’in eşine köy camisinde tecavüz etmişler ve bütün bu bölge Müslümanları korkularından evlerini terk ederek, soğuğa ve açlığa mahkum olmuşlardır. Eçmiyazin‘in güneyindeki köylülerin erzakı Ermeniler tarafından zorla alınmıştır. Erivan’ın 15 kilometre güneyinde Hacıilyas köyünün ağası ile iki arkadaşı Erivan’a getirilerek idam edilmişlerdir. 25 kişinin de bilinmeyen bir yerlere sürüldükleri, Erivan’da Tepebaşı, Hacıturzaları ve Gayribulak isimli Müslüman mahallelerinin yakıldığı delilleriyle haber alınmıştır. Bu hususta Ermeni Hükûmeti nezdinde girişimlerde bulunulduysa da, İstanbul’daki İtilâf Heyeti’nin dikkatinin de insaniyete aykırı olan bu mezalime çekilerek, kış günü devam eden bu vahşete son verilmesi için gerekli işlemlerin tamamlanmasını rica ederim.
27 Aralık 1918
Harekât 6052
9 ncu Ordu Komutanı
Şevki
ERİVAN VE NAHÇIVAN’DA SİVİLLERE YÖNELİK ŞİDDET
Yazı: ermenisorunu.gen.tr /// 01.12.2019