ZEYNEP İSKEFİYELİ – ERMENİ MESELESİNDE İLK SAFHA: FİKRİ HAZIRLIK VE MİSYONERLİK FAALİYETLERİ

Osmanlı Devleti’ndeki misyonerlik hareketleri Fransız papazlarının faaliyetleriyle başlıyor. Bunu Ortodoksluğun hamisi sıfatıyla Rusya takip ediyor. 19. yüzyılın başından itibaren karşımıza İngiltere, daha sonra Amerika çıkıyor. İngiltere ve Amerika, Osmanlı Devleti’nde Protestan bir nüfus yaratmaya teşebbüs ediyorlar. Bu bağlamda Ermenilere yöneliyorlar. Bir süre sonra bu misyonun ismi de Armenian Mission olarak değiştiriliyor. Protestan kiliselerini kurmaya başlıyorlar. Okullar inşa etmeye, Ermenilerden öğrenciler yetiştirmeye, onların milliyetçilik duygularını daha da geliştirmeye gayret gösteriyorlar. Bu şuurla yetiştirdikleri Ermenilerde milliyetçilik fikirlerinin belirginleştiğini görüyoruz. Misyonerlikle ilgili yapılan çalışmalara baktığımızda, misyonerlik görünüş itibariyle ne kadar dini olursa olsun, aslında bu din perdesinin altında siyasi, ekonomik faktörlerin etkili olduğunu, devletlerin çıkarlarının ön planda tutulduğunu görüyoruz.