Türk Tarih Kurumu (TTK) Başkanı Refik Turan, Yüzüncü Yıl Üniversitesi’nde düzenlenen “100. Yılında Ermeni Meselesi ve Gerçekler Sempozyumu”nda konuştu. Turan, “Tarih parlamento kararlarıyla yazılmaz. Tarihin öyle bir ihtiyatı vardır. İnanıyorum, parlamentoların içine düştüğü durumu tarih yazacak ve değerlendirecektir” dedi.
TTK Başkanı Turan, tarihte Türk-Ermeni ilişkilerine değindiği konuşmasında, Türkiye Selçuklu Devleti döneminde Türklerin yıllık 30 milyon altın gelirle tarihteki en zengin dönemini yaşadığını, bu devletin vezirininse İhtiyareddin Hasan adlı bir Ermeni olduğunu söyledi. Turan, 1915 tarihinin Ermeni sorunu konusunda başlangıç değil sonuç olduğuna dikkat çekerek şöyle dedi: “19. yüzyılın son çeyreğinde Ermeniler açısından başlatılan hareket ve kavga, Taşnak ve Hınçak örgütlerinin öncülüğünde, aynı yolun yolcusu, aynı tarihin paydaşı olan, aynı kaderin içinde yaşayan insanlara karşı kirli bir savaşa dönüştürülmüş. Tarihin elim vakalarından biri budur. Ermeni meselesinde, dünyadaki pek çok kirli savaşın, olayların, insanlığı kederden kedere sevk eden gelişmelerin altında, Batı medeniyetinin öne çıkardığı kötü yöntemlerin rol oynadığı kanaatindeyim. ‘Savaş’ denildiğinde insanların aklına ateşli silahlar geliyor. Ancak bunun dışındaki bazı yöntemler de acımasızca savaş aleti gibi kullanılıyor. Bunlar, mezhep tabanlı tuzaklar, ideoloji tabanlı ve ‘etnik tuzak’ denilebilecek yapıdaki savaşlardır”. Bir kısım Ermenilerin de bu tuzaklara düştüğünü söyleyen Turan, sözlerine şöyle devam etti: “Ermenilerin kurtulmalarını temenni ediyoruz ama kurtulmadıkları anlaşılıyor. Türkiye Cumhuriyeti ve içinde yaşayan insanlar, çok boyutlu, sürekli, ısrarlı ve bloke edilen bir meseleyle karşı karşıya. Bunun Türkiye’deki yapıyla dışarıdaki Ermeniler arasındaki bir mesele olmadığı anlaşılıyor. İkinci husus, iddia edildiği üzere katliam ve jenosit konusu olmadığı da anlaşılıyor. Ne kadar iddia edilirse edilsin, iddiaların tamamen suni olduğu kanaatindeyim. Bunu icat ve iddia edenlerin de bunu bildiğinden eminiz. Bunun katliamla, soykırımla, jenositle alakası olmadığı kesin. Tabi çok boyutlu ve taraflı bir mesele.”