Türk Parlamenterler Birliği’nin aylık yayın organı TPB Parlamento, Nisan 2015 tarihli 24. sayısının dosya konusunu “100. Yılında Tarihî Arka Planı ve Bugünü İle 1915 Olayları” olarak belirledi. TBMM Başkanı Cemil Çiçek, AK Parti, CHP ve MHP milletvekilleri ile çok sayıda akademisyen bu kapsamlı dosyaya yazıları ve röportajlarıyla katkıda bulundu.
Cemil Çiçek “Birinci Dünya Savaşı’nın En Uzun Yılı 1915” başlıklı yazısında, 1915’in Osmanlı Dev-leti’nin elli yıllık çöküş döneminin zirveye ulaştığı bir yıl olduğunu belirterek, “Ermenilerin iddia ettik-lerinin aksine 1915 yılı, sadece Ermenilerin değil, toprakları geniş bir coğrafyaya uzanmış bir impa-ratorluğun tarih sahnesinden çekilişinin neden olduğu ve başta Müslümanlar ve Türkler olmak üzere, hangi din, dil ve etnik kökenden olursa olsun tüm insanların büyük acılar çektikleri hadiselerle dolu-dur” diyor. Tehcirin ağır şartlarda alınan zor bir karar olduğunu vurgulayan Çiçek, “Maddi im-kansızlıklar ve bazı başıbozukların saldırıları nedeniyle çok sayıda masum insanın hayatını kaybet-tiği bir vakadır. Bu hususun en başından itibaren koşulsuz ve şartsız ortaya konması gerekir. Bazı yöneticilerin öngörüsüzlüğü, bazılarının ise ihmali nedeniyle çok sayıda masum insanın öldüğü veya öldürüldüğü yadsınamaz bir gerçekliktir. Yaşanan acıları inkar etmek mümkün değildir. Ancak, mey-dana gelen ölümlerde hatası veya ihmali bulunan insanlar, o günün koşulları altında yargılanmış ve idam dahil çeşitli cezalara da çarptırılmışlardır” değerlendirmesinde bulunuyor. Tehcir kararını “soy-kırım” olarak nitelendirmenin tarihimize haksızlık olduğunu ifade eden Cemil Çiçek, yazısını şu cüm-lelerle noktalıyor: “Ermenilerin, tarafımızdan uzatılan ele karşılık vermesini, 2005 yılında önerdiğimiz ortak tarih komisyonu kurulması teklifimize olumlu yaklaşmalarını, tarihe yönelik bu ihtilafın iki halk arasında diyalog ve uzlaşıyla çözüme kavuşturulmasını temenni ediyorum.”
Dosyanın ilgi çekici bölümlerinden birini AK Parti Ankara Milletvekili Prof. Dr. Seyit Sertçelik ile ya-pılan söyleşi oluşturuyor. Siyasetçi kimliğinin yanında, Rus arşivlerinde yaptığı çalışmalarla Ermeni sorunu konusunda Türkiye’nin önde gelen bilim insanlarından biri olarak tanınan Sertçelik, “Ermeni sorununun ortaya çıkış süreci 1678 yılına kadar uzanıyor” diyerek konunun tarihî arka planına bak-manın önemine işaret ediyor.1828-29 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Doğubayazıt işgal edildiğinde bölgede yaşayan Ermenilerin binin üzerinde sivil Müslümanı katlettiğini belirten Sertçelik, “Böylece Osmanlı Devleti’nde Ermeniler tarafından ilk kitlesel Müslüman kanı akıtılmıştır. Bu tarih itibarıyla Ermenileri ‘millet-i sadıka’ olarak adlandırmak doğru değildir” diyor.
Türk Tarih Kurumu Başkanlığı görevini yürüttüğü yıllarda, yurt içinde ve yurt dışında 1915 Olay-ları’nın soykırım olarak anılmasının tarihsel olarak mümkün olmadığını anlatmak üzere birçok çalış-maya imza atan MHP Grup Başkanvekili ve Kayseri Milletvekili Prof. Dr. Yusuf Halaçoğlu, kaleme aldığı makaleyle dosyaya önemli bir katkıda bulunuyor. Halaçoğlu, “Ermeni Tehciri Soykırım mı?” başlıklı makalesinde “Soykırım suçlaması yapılırken, Bosna’da veya Hocalı’da olduğu gibi, herkesin gözü önünde meydana gelenler dışında, tarihe mâl olmuş olaylar, tarih metodolojisinin olağan kural-ları göz ardı edilmeden araştırılmalı ve bu araştırmalar ışığında bir sonuç ortaya konulmalıdır” diyor.
CHP Adana Milletvekili, Emekli Büyükelçi Faruk Loğoğlu ise söyleşisinde, Amerikan Kongresi’nden 1915 Olayları’nı “soykırım” olarak nitelendiren bir karar çıkması halinde Ermeni diasporasının yıllar-dır siyasi planda kalan mücadelesinin hukuki boyuta taşınacağını belirtiyor. Loğoğlu, Türkiye’nin yal-nızca “soykırım olmamıştır” demekle yetinmemesi, üçüncü taraflara olayların iç yüzünü etkin bir şe-kilde anlatması gerektiğini vurguluyor.
Prof. Dr. Haluk Selvi ve Prof. Dr. Yusuf Sarınay’ın makalelerinin de yer aldığı dosyada ayrıca Emekli Büyükelçi Dr. Bilâl N. Şimşir, Prof. Dr. Sadi Çaycı, Doç. Dr. Ferudun Ata, Yrd. Doç. Dr. Fikrettin Yavuz ve Yrd. Doç. Dr. Zeynep İskefiyeli ile yapılan röportaj ve söyleşiler de dikkat çekiyor.